درنگی بر شکوه و شکایت روحانی

سرمقاله شماره 22 فصلنامه خاطرات سیاسیبلاغت حاکمیّت!حسن اکبری بیرقمرزهای زبان من، مرزهای جهان منند.(ویتگنشتاین)از اواخر مردادماه 1400 به این­ سو، اگر بر پاره ­گفتارهای منقول از برخی کارگزاران و مسؤولان رده­ بالا و مدیران میانی نظام، اعم از لشکری و کشوری، انتخابی و انتصابی، از سرِ درنگ نگاهی افکنده ­شود، نوعی پریشانی آشکار در بلاغت و شلختگی بسیار در فصاحت و بی ­معنایی مفرط در کلام، به چشم خواهدآمد که خود جزو خاطرات سیاسی مردمان این کشور می­ تواند باشد! این پدیده چنان آشکار، پُربسامد و غیرقابل توجیه و تأویل است که در رسانه ­های مختلف و به ­ویژه در شبکه­ های اجتماعی، مورد اشاره مکرّر و مایۀ استهزا شده ­است. هر از گاهی، رئیسی! و وزیری و وکیلی و سرداری و امام جماعتی و جمعه ­ای که تریبونی ملّی در اختیار دارد و به سندرم پُرگویی مبتلاست، سهو­اللسانی مرتکب می ­شود و جمله نامفهومی می ­گوید و سوژه به دست طنّازانِ دوست و عیب جویان دشمن می­ دهد و تا مدّت­ ها معرکه تمسخر و ریشخند و درنهایت سرزنش و ملامت می ­گردد. حال، پرسش این است که آیا این پدیده، نوظهور بوده و پیشینه ­ای ندارد و با روی کار آمدن دولت سیزدهم تبدیل به دشواره ای بغرنج شده، یا امری است معمول و متعارف؛ هم در نظام مستقر حاکم و هم در میان سردمداران دیگر کشورها. سؤال دیگر این می­ تواند باشد که ریشۀ این ­گونه خطاهای زبانیِ صادر از سوی مدیران ارشد و سیاستمداران عالی­ رتبه در چیست و چگونه می­ توان از بروز آن جلوگیری نمود و اصل و بُن آن را خشکاند. سرانجام، این­که آیا نارسایی در کلامِ حاکمان یک قلمرو سیاسی، پیامدی جز طنز و هزل و هجو و شوخی نیز دارد و هزینه ­هایی قابل اعتنا برای سامانه مدیریتی آن کشور ایجاد می ­کند؟ این کافی نیست که در درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

پس از سقوط مصدق(تأملی انتقادی در مقاله "بعد از کودتا" نوشته جواد کاشی)حسن اکبری بیرقصاحب این قلم درباره آنچه در فاصله روزهای 25 تا 28 مرداد سال 1332 خورشیدی در فضای سیاسی ایران رخ داد و پیامدهای خواسته و ناخواسته و نیک و بدِ آن، سال­های پیش­تر، در شماره ۵ فصلنامه­خاطرات­سیاسی(تابستان 1398) نقد و نظر خود را به تفصیل بیان­ کرده و در معرض افکار عمومی قرار داده­ است و به قول یکی از دوستان باریک اندیش(حضرت عماد باقی)، شانس آورده که از دید پیروان سینه ­چاک مرحوم محمد مصدق پنهان ­مانده وگرنه می­ شد آنچه نشاید بشود! در روزهای اخیر نیز به رسم و عادت زمانه، به ­مناسبت سالگرد این رویداد تلخ، تحلیل ­های غثّ و سمین و بی ­مایه و پرمایه ­ای در جراید و شبکه ­های اجتماعی حقیقی و مجازی منتشر شد که تأمل ­برانگیزترینشان رویارویی موسی غنی­نژاد با داریوش رحمانیان بود. حقیر نیز همچنان ­که رفت، از آنجا که پیش از این آردهای خود را در این باب بیخته ­بود، به نظاره ماجراها بسنده­کرد. اما مطالعه یادداشتی از دوست فاضل و استاد ارجمند، محمدجواد غلامرضا کاشی، تحت عنوان «بعد از کودتا»، انگیزه­ای شد که غربال آویخته ­اش را بازآرد و سخن از سرگیرد که فی ­التأخیر آفاتٌ!برای رعایت حداکثر امانت، مطلب منتشرشده از جانب ایشان را عیناً نقل و سپس نکاتی انتقادی اضافه­می­کنم.✍️جواد کاشی درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

سَمتِ درست تاریخ عقل سلیم بشری حکم می ­کند که در هر فعل یا ترک فعلی، سود و زیان و حُسن و قُبح آن، محاسبه شود؛ چراکه تمامی افعال آدمی واجد مزایا و معایب و عوارضی خواسته یا ناخواسته است. حتی ساده ­ترین اعمالی که انسان در طول زندگی طبیعی خود انجام می­ دهد، نتایج مثبت و عواقب منفی می­ تواند داشته باشد. بنابراین برای مبادرت به هر کار یا خودداری از آن، باید طریق حسابگری را در پیش گرفت.در جوامع مدرن مدنی، یکی از امور خطیری که نیازمند تأمّل دقیق و تدبّر عمیق است، مشارکت سیاسی است. جلوه بارز این مشارکت، ابراز رأی و نظر در شیوه حکمرانی است که به صورت ادواری انجام می­ شود؛ بدین معنا که در پایان دوره مدیریت یک حزب یا یک رویکرد سیاسی، اجتماعی، شهروندان می­ توانند در یک فرایند شفاف، کارنامه سیستم فعلی را بر رسیده، از طریق شرکت در انتخابات، رأی به ادامه همان روند یا تغییر آن بدهند. این، همان محاسبه­ای است که مستلزم هر انتخاب و اختیاری است. حال ببینیم که در جامعه ما، قضیه از چه قرار است: نخستین چالش نظری که پیش روی شهروندان در جریان این محاسبه، رخ می­نماید، آن است که متعَلَّقِ این سود و زیان کیست و چیست؛ به تعبیر دیگر رأی دادن فرد یا رأی ندادنش، کدام سود و زیان را متوجه که یا چه می­کند؟ مسلّم است که در جوامع توسعه یافته، پیامدهای مثبت یا منفی مشارکت سیاسی در کیفیت زندگی شهروندان تبلور می­یابد؛ در حالی­که در اران، ظاهراً امر موهوم دیگری به نام «نظام» در کار است، که غالبا مهم­تر از ضرر یا عدم­النفع شهروندان می­باشد! روشنفکرترین نامزدهای انتخابات مختلف در این سرزمین نیز، همواره حفظ نظام را دالّ مرکزی گفتمان ترغیب­گر خود برای مشارکت شهروندان در انتخابات قرار داده­اند. گویی سعادت مردم د درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

پس از نیم قرنیادی از کتاب «شهید جاوید»و یادآوری اختلافات ناشی از آن حسن اکبری بیرق مرحوم آیت الله نعمت الله صالحی نجف آبادی(1385-1303)، فقیه نواندیش و از محققان مجهول القدر حوزه تاریخ تشیع در سال1349 کتابی به نام «شهید جاوید» تألیف و منتشر نمود. این کتاب، برخلاف منابع معمول و متداول درباره واقعه عاشورای حسینی، تلاش کرده بود تا از زاویه ای جدید، واقع بینانه، روشمند و غیر ایدئولوژیک فاجعه محرم سال 61 هجری و شهادت حضرت حسین بن علی(ع) را  بررسی کند. اصلی ترین مدعای این پژوهش، آن بود که امام حسین(ع) نه به نیت شهادت، بلکه برای تشکیل حکومت اسلامی به سمت کوفه حرکت کردند و چون امکان تحقق آن وجود نداشت، قضیه به جنگ کشیده شد و واقعه عاشورا به تفصیلی که در منابع متقن آمده­است، رخ داد. طبعاً چنین نگاهی در بطن خود، مستلزم انکار علم امام معصوم(ع) بود. اصولا نظر اجتهادی- کلامی مرحوم صالحی نجف آبادی این بود که دانستن تمام علوم لازمه امامت امامان نیست و امامان تنها آگاه به همه احکام اسلام و امور اجتماعی و سیاسی هستند و علم آنها در موارد دیگر استثنایی است و عمومیت ندارد. وی برای اثبات نظر خود بر روایات، قرآن، نظر علمای پیشین (شیخ مفید و شیخ طوسی، علامه حلی و سید مرتضی) استناد می‌کرد. از دید وی، آگاهی به امور غیبی در مواردی خاص به خواست خدا به امامان و پیامبر الهام می‌گردد و قابل تعمیم به همه موارد نیست. آنچه بر اهمیت این کتاب می افزود، تأییدیه و تقریظی بود که مرحوم آیت الله العظمی منتظری و مرحوم آیت الله مشکینی بر آن نوشته بودند. آن دو بزرگوار از مهم ترین افراد مبارز حوزه بودند که از نظر علمی نیز جایگاه بالایی داشتند. صالحی نجفآبادی نیز از روحانیان ضد رژیم پهلوی و مبارز پیرو نهضت امام درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

«یادداشتی بر دستور بازگشایی دانشگاه ها» به دشواری می وان باور کرد که آنانکه دستور بازگشایی دانشگاهها را بلافاصله پس از تعطیلات نوروزی صادر کرده اند، حتی یک روز در عمرشان دانشجو بوده، یا طعم نه چندان شیرین زندگی در خوابگاه دانشجویی را چشیده یا حتی فرزندی دانشجو داشته باشند که ناگزیر در شهری غیر از موطن خود زندگی دانشجویی کرده باشد؛ چه در خوابگاه، چه در پانسیون و چه در خانه ای اجاره ای با کمترین امکانات زندگی. بیست و شش ماه پیش، از سر ضرورت و اضطرارِ جلوگیری از شیوع بیماری عالمگیر کووید ۱۹، دانشگاه ها و دیگر مراکز آموزشی تعطیل و آموزش آنلاین آغاز شد و ادامه یافت تا به امروز. در این مدت آمار شیوع بیماری کرونا، فراز و فرودهایی داشته و سیاست های ستاد ملی کرونا تغییرات چندی به خود دیده  است. مثلا درست زمانی که گمان می‌رفت این پاندمی فروکش کرده باشد، مسؤولان امر در صدد رفع محدودیت ها برآمدند و متعاقب آن، مسافرتهای تابستانی و نوروزی و تجمعات ورزشی و هنری و... شدت پیدا کرد و در نتیجه، گسترش این بیماری شتاب بیشتری به خود گرفت و آمار مبتلایان و جان باختگان فزونی یافت و لاجرم مسؤولان از تصمیم نیاندیشیده خود برگشتند و بخشنامه های مرتبط با آن را لغو کردند و این چرخه معیوب چندباری تکرار شد. اما ظاهراً این بار کشتیبان را سیاستی دیگر آمده است و تصمیمی عجولانه و بدون توجه به پیامدهای اجتماعی، بهداشتی، سیاسی و اقتصادی آن اتخاذ شده که ظاهراً راه برگشتی نیز وجود ندارد. یعنی پس از دو سال و اندی تجربه آموزش آنلاین، گویا مسؤولان اینگونه می اندیشند که با یک بخشنامه و بدون توجه به امکانات و زیر ساخت های مدیریتی و بی توجه به مسائل و دشواره های خاص هر منطقه و هر واحد آموزش عالی، می‌توانند یک ش درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

 شعور حاکم بر جهان هستی، ظاهرا این سامانه بسیار پیچیده را طوری طراحی کرده است که هر پدیدۀ به ظاهر منفی، در باطن خود پیامدهای مثبتی بپرورد که غالباً با کمی تأخیر رخ می نماید. تقریبا این قاعده، استثنایی درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

 دانشجوی MIT هم که باشی، استاد دانشگاه صنعتی شریف هم که شوی، در عنفوان شباب به وزارت هم رسیده باشی و سی و چند سال بی وقفه در سطوح بالای مدیریتی درخشیده و به گردن دو نسل از جوانان هم­ عصرت حق داشته باش درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

حکایت آن مرد مأیوسحسن اکبری بیرقتصور کنید جوان بیست و چند ساله ایرانی را که از یک خانواده متوسط برخاسته و از همان کودکی که آثار نبوغ بر ناصیه اش هویدا شد، سرش به کاروبار و درس و مشق خود بوده و با تلاش درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

مقاله اخیر حقیر با عنوان «حکایت آن مرد مأیوس» که به مثابه مرثیه­ ای بود بر احوالات دکتر محمدعلی نجفی، نظرات موافق و مخالف فراوانی برانگیخت و مرا بر آن داشت که تکمله ای برای آن قلمی کنم. واقع آن است که درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب

صاحب این قلم کاری به وجود و عدم یا حدود و ثغور حجاب زنان درشرع انور اسلام ندارد و در باب این که آیا چنین مسألۀ فقهیِ مُتَنَازَعٌ فیهی باید در قلمرو دولت اسلامی جرم انگاری و اجباری شود هم اظهار نظری نم درنگی بر شکوه و شکایت روحانی...ادامه مطلب